ฟอสฟอรัส เป็นแร่ธาตุ ในร่างกายคนเรา มีมากเป็นอันดับสองรองจากแคลเซียม ฟอสฟอรัส เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของกระดูก โดยฟอสฟอรัสจะจะบตัวกับแคลเซียม สร้างเป็นเนื้อกระดูกที่แข็งแรง
ปัญหาสำคัญของ ผุ้ป่วยไตวายก็คือ ระดับฟอสฟอรัสในร่างกายมีมากเกินไป บางคนอาจจะสงสัยว่า มีระดับฟอสฟอรัสสูง ก็น่าจะดี จะได้มีกระดูกที่แข็งแรง แต่ความจริงกลับตรงกันข้าม…. ทำไม?
ไตวาย ทำไม ฟอสฟอรัสสูง
ฟอสฟอรัส มีอยู่ในอาหารทั่วไป โดยเฉพาะ อาหารประเภท เนื้อ นม เนย ไข่แดง ถั่วธัญพืช และ อาหารแปรรูป เช่น ไส้กรอก,กุนเชียง
ฟอสฟอรัส ในอาหาร จะถูกร่างกายดูดซึมทางลำไส้ ฟอสฟอรัสส่วนที่เกิน จะถูกขับออกทางไต ในผู้ป่วยไตวาย ความสามารถในการขับฟอสฟอรัส ออกทางปัสสาวะ จะทำได้น้อยลง ทำให้ระดับฟอสฟอรัสในร่างกายสูงขึ้น แต่ปัญหาของ ผู้ป่วยไตวาย ไม่ได้มีแต่เรื่องฟอสฟอรัสอย่างเดียว ไตที่ทำงานน้อยลง ก็จะไม่สามารถสร้างสารที่ไปกระตุ้นให้วิตามินดีทำงาน ซึ่งวิตามินดีมีหน้าที่ในการ ดูดซึมแคลเซียมจากอาหารในลำไส้ การที่วิตามินดีไม่ทำงาน มีผลทำให้ แคลเซียมในอาหาร ถูกดูดซึมลดลง ระดับแคลเซียมก็จะลดลง กลายเป็นว่า ผู้ป่วยไตวาย มีปัญหาทั้ง ฟอสฟอรัสสูงและ แคลเซียมต่ำ ในเวลาเดียวกัน กลายเป็นความไม่สมดุลระหว่าง ฟอสฟอรัส กับ แคลเซียม
ผลที่ตามมาก็คือ ต่อม พาราไทรอยด์ ซึ่งก็คือ ต่อมขนาดจิ๋ว4ต่อมที่คอ อยู่ด้านหลังของ ต่อมไทรอยด์ ก็จะทำงานสร้างฮอร์โมน พาราไทรอยด์ มากขึ้น เพื่อแก้ไขความไม่สมดุลนี้ ฮอร์โมนนี้ ก็จะทำให้ฟอสฟอรัสลดลงและแคลเซียมสูงขึ้น ซึ่งก็ดูเหมือนว่าน่าจะจบปัญหา แต่การกระตุ้นที่มากเกินไปของ พาราไทรอยด์ ฮอร์โมนนี้ กลับกลายไปสร้างปัญหาใหม่ตามมามากมาย
พาราไทรอยด์ ฮอร์โมน ที่สูงขึ้นคือตัวปัญหา
เมื่อระดับ แคลเซียมในเลือดลดลง ต่อมพาราไทรอยด์ ก็จะถูกกระตุ้นให้สร้างฮอร์โมนที่สูงขึ้น ฮอร์โมนนี้ก็จะพยายามเพื่มปริมาณแคลเซียมในเลือด โดยการดึง แคลเซียม จากกระดูกให้ละลายออกมา ผลทำให้ กระดูกบางลง จนกลายเป็นโรคกระดูกพรุน ผู้ป่วยก็จะเกิดอาการเจ็บปวดข้อหรือกระดูก, กระดูกหักง่าย
ฟอสฟอรัสสูงก็ทำให้เกิดโรคหัวใจ
ผลระยะยาวของ จากการที่ พาราไทรอยด์ ฮอร์โมนสูงขึ้น จนเกิดการละลาย แคลเซียมออกมาจากกระดูก นอกจากจะทำให้กระดูกพรุนแล้ว แคลเซียมที่สูงขึ้น ยังจะไปจับกับเซลล์ที่ผนังหลอดเลือดทั่วร่างกาย โดยเฉพาะหลอดเลือดหัวใจ ทำให้ ผู้ป่วยไตวาย เกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายและมีโอกาสเสียชีวิตจากโรคนี้ได้มากกว่าคนทั่วไป 10-20เท่า นอกจากโรคหัวใจ ผลของพาราไทรอยด์ ฮอร์โมนนี้ยังทำให้ แคลเซียมไปสะสมที่ผิวหนังก็ทำให้เกิดอาการคันทั่วตัว แคลเซียมเกาะตามหลอดเลือดไตมากขึ้นก็ทำให้ไตเสื่อมเร็วขึ้น หรือ แคลเซียมไปเกาะที่หลอดเลือดสมองก้ทำให้เกิดอัมพาตได้มากขึ้น
3วิธีจัดการ ฟอสฟอรัสที่สูง
1.หลีกเลี่ยงอาหารที่มีฟอสฟอรัสสูง
อาหารที่มีฟอสฟอรัสสูง ได้แก่ อาหารประเภท เนื้อสัตว์ นม เนย ไข่แดง ถั่ว เมล็ดธัญพืช เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮสวีต รวมทั้ง ฟอสฟอรัสในสารปรุงแต่งที่ใส่ใน เครื่องดื่มนำ้อัดลมสีดำ. โกโก้, เบียร์ หรืออาหารแปรรูป เช่น ไส้กรอก, กุนเชียง
2.การฟอกไตที่เพียงพอ
ทั้งการ ล้างไตทางหน้าท้อง และ การฟอกไตทางหลอดเลือด สามารถช่วยลด ฟอสฟอรัสในเลือดได้ ถึงแม้ว่าจะไม่สามารถลดระดับ ฟอสฟอรัสลงมาได้ปกติก็ตาม มีข้อสังเกตุว่า การฟอกไตทางหลอดเลือด สามารถดึงฟอสฟอรัสออกมาจากร่างกายได้ดีกว่าการล้างไตทางหน้าท้อง โดยแต่ละครั้งของการฟอกไตทางหลอดเลือด ที่นาน 4ชั่วโมง สามารถดึงฟอสฟอรัส ออกมาได้ 600-1,200มกต่อวัน ในขณะที่การล้างไตทางหน้าท้องทั้งวัน สามารถดึง ฟอสฟอรัส ออกมาได้ 300 มกต่อวัน
3.ยาช่วยจับฟอสฟอรัสในลำไส้
การหวังผลที่จะ ลดระดับฟอสฟอรัส โดยวิธีการหลีกเลี่ยงอาหารที่มีส่วนประกอบของฟอสฟอรัส ในชีวิตจริงคงทำได้ยาก อีกทั้ง การฟอกไต ไม่ว่าจะเป็นการล้างไตทางหน้าท้อง หรือ การฟอกไตทางหลอดเลือด ก็ยังไม่สามารถ ลดระดับฟอสฟอรัส ลงมาสู่ระดับที่ปกติได้ ดังนั้น แพทย์ จึงมักจะใช้ ยา ที่มีความสามารถในการจับ กับฟอสฟอรัส ในลำไส้ เพื่อลดการดูดซึมเข้ากระแสเลือด แล้วขับฟอสฟอรัสออกทางอุจจาระ
นพ.วิโรจน์ ตันติโกสุม
ชีวา บางใหญ่ นนทบุรี
ศูนย์พักฟื้นผู้ป่วย และ ผู้สูงอายุ
คลินิกกายภาพบำบัด
ศูนย์ฟอกไตประสิทธิภาพสูง และ ผ่าตัดเส้นฟอกไต
เวปไซด์ ชีวา www.chewa.co.th
เดินทางมา ชีวา https://goo.gl/maps/CgcGgE6uieUn1naM9
คุยกับเรา ชีวา https://lin.ee/k8UqBKr
ชีวา เป็นศูนย์บริการทางการแพทย์ ตั้งอยู่ใน ซอยกันตนา บางใหญ่ นนทบุรี
การบริการประกอบไปด้วย
ศูนย์พักฟื้น และ ดูแลผู้สูงอายุ แบบพักรายเดือน เพื่อ ดูแลทางการพยาบาล, ทำกายภาพบำบัด, รอฟอกไตทางหลอดเลือด , ดูแลการล้างไตทางหน้าท้อง
ศูนย์ฟื้นฟูอัมพาตและ คลินิกกายภาพบำบัด
ศูนย์ไตเทียม และ ผ่าตัดเส้นฟอกไต โดยผู้ป่วยที่ใช้สิทธิประกันสังคม หรือ บัตรทอง ไม่เสียค่าใช้จ่ายในการฟอกไตได้ ส่วนการผ่าตัดเส้นฟอกไต โดยศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านหลอดเลือด ผู้ป่วย บัตรทอง ไม่เสียค่าใช้จ่ายในการทำเส้นฟอกไต ส่วน ผู้ป่วยสิทธิประกันสังคม สามารถเบิกค่าผ่าตัดได้ตามสิทธิ
คลินิกโรคหัวใจ
Key word
ชีวา , ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ , ศูนย์ไตเทียม , ศูนย์ฟอกไต , ไตวาย , ฟอกไตไม่เสียค่าใช้จ่าย , คลินิกกายภาพบำบัด , คลินิกโรคหัวใจ , คลินิกกายภาพบำบัด , ฟอกไตทางหลอดเลือด , ล้างไตทางหน้าท้อง, ทำเส้นฟอกไต , ฟอกไตบัตรทอง, คลินิกผ่าตัดเส้นฟอกไต, อัมพาต