ทำไม ฟอกไตแบบออนไลน์ ทำให้ชีวิตดีขึ้น

                 ผู้ป่วยไตวาย ระยะสุดท้าย จะมีอายุที่สั้นลง หรือ มีโอกาสเสียชีวิต โดยเฉพาะจากโรคหัวใจ มากกว่าคนที่ไม่ได้เป็นโรคไตวายมาก ประมาณว่า ทุก1ปี จะมีผู้ป่วยที่ฟอกไต 10-20% เสียชีวิต  

ทำอย่างไรให้ผู้ป่วยไตวาย ระยะสุดท้าย มีอายุที่ยืนยาวขึ้นและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น?

การฟอกไตช่วยให้ผู้ป่วยไตวายมีอายุที่ยืนยาวขึ้น หรือ มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นไหม?

ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจกันก่อนว่า วิธีการฟอกไตที่ศูนย์ฟอกไต ในปัจจุบันมี 2แบบ คือ แบบแรก เป็นแบบที่ ผู้ป่วยไตวายส่วนใหญ่จะคุ้นเคยกัน และเกือบทั้งหมดจะฟอกด้วยวิธีนี้ นั่นก็คือ การฟอกไตแบบพื้นฐาน หรือที่เรียกว่า HD ย่อมาจาก Hemodialysis กับการฟอกอีกแบบที่มีเฉพาะในศูนย์ฟอกไตชั้นนำ ที่มีขนาดใหญ่ ซึ่งก็คือ การฟอกแบบประสิทธิภาพสูง หรือ การฟอกไตแบบออนไลน์ (online hemodiafiltration OL-HDF)   ผู้ป่วยหลายคนฟังชื่อแล้วอาจจะแปลกใจ กับคำว่า ออนไลน์  คำนี้ ต่างจากคำว่า ออนไลน์ ที่เราใช้กันทั่วไป เช่น  ชอปปิ้งออนไลน์   ความหมายต่างกันนะครับ ไม่ได้หมายความว่า ฟอกไตแบบออนไลน์ คือ ฟอกไตที่บ้านนะครับ   การฟอกไตออนไลน์ ผู้ป่วยก็ยังต้องมาฟอกที่ศูนย์ฟอกไตอยู่ดี  

วิธีการฟอกไตทั้งสองแบบนี้ต่างกันอย่างไร?

การฟอกไตแบบ ออนไลน์ ต่างจากการฟอกไตแบบธรรมดา ตรงที่ กระบวนในการกำจัดของเสียของแต่ละวิธี  โดยทั่วไปกระบวนการในการกำจัดของเสียโดยเครื่องฟอกไต มี2แบบ คือ  การแพร่ผ่าน(diffusion) และ การใช้น้ำดึงของเสีย (convection)  โดยการฟอกไตแบบธรรมดานั้น ใช้กระบวนการในการกำจัดของเสีย วิธีเดียวคือ การแพร่ผ่าน แต่ การฟอกไตแบบออนไลน์นี้ ใช้ทั้งกระบวนการแพร่ผ่าน และ การใช้น้ำดึงของเสียออกมา   ซึ่งการใช้ทั้ง2กระบวนการนี้ในการกำจัดของเสีย  เป็นหลักการทำงานเดียวกับ การกำจัดของเสียของไตเรา ทำให้ผลการศึกษา แสดงให้เห็นว่า  การฟอกไตแบบ ออนไลน์ เป็นวิธี กำจัดโปรตีนที่เป็นของเสียได้สะอาดมากกว่าการฟอกไตแบบธรรมดา

การฟอกไตแบบพื้นฐาน ใช้กระบวนการ แพร่ผ่านอย่างเดียว ทำให้การฟอกไตวิธีนี้ ไม่สามารถ กำจัด โปรตีนที่เป็นของเสีย ขนาดกลาง ได้    โปรตีนขนาดกลางจึงคั่งค้างในร่างกายผู้ป่วย ไม่ถูกขับออก มีการสะสมในร่างกายทุกๆวัน จน โปรตีนเหล่านี้ กลายเป็นสารพิษ ที่ทำร้ายร่างกาย ทำร้ายหัวใจ ทำให้ ผู้ป่วยเสียชีวิตเร็วขึ้น โดยเฉพาะ การเสียชีวิตกระทันหันจาก โรคหลอดเลือดหัวใจ    ในขณะที่การฟอกไตแบบออนไลน์  ใช้หลายกระบวนการในการกำจัดของเสีย ทำให้ การฟอกไตแบบออนไลน์ สามารถกำจัด โปรตีนของเสียทั้งขนาดเล็กและกลางได้ 

การที่ การฟอกไตแบบออนไลน์ สามารถกำจัดโปรตีนของเสียได้สะอาดกว่า ทำให้ ผลการศึกษาส่วนใหญ่ พบว่า ผู้ป่วยที่ฟอกไตแบบออนไลน์ จะมีชีวิตที่ยืนยาวและมีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่า การฟอกไตแบบพื้นฐาน  

หลายคนอาจจะสงสัยว่า แล้ว     โปรตีนขนาดกลางที่คั่งค้าง ส่งผลเสียต่อร่างกายอย่างไร? เรามาดูสารที่ การฟอกไตแบบธรรมดาไม่สามารถขับออกได้  และเกิดการสะสมสารเหล่านี้ในร่างกาย   สารอะไรบ้างที่ ผลการศึกษาพบว่า การฟอกไตแบบออนไลน์สามารถกำจัดออกจากร่างกายได้ดีกว่าการฟอกไตแบบธรรมดา   

ฟอสเฟต Phosphate  เป็นที่ทราบกันดีนะครับว่า ผู้ป่วยไตวายจะมีปัญหา ฟอสเฟตในเลือดสูง ส่งผลต่อภาวะแทรกซ้อนที่จะตามมามากมาย ไม่ว่าจะเป็น  โรคกระดูก หรือ โรคหัวใจ ถึงแม้ว่าจะมีวิธีการแก้ไขภาวะฟอสเฟตในเลือดสูง  ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมอาหาร และ ใช้ยาจับฟอสเฟต   แต่ ผู้ป่วยหลายคน ก็ยังมีปัญหา ฟอสเฟตในเลือดสูงอยู่      หลายการศึกษาสรุปว่า การฟอกไตแบบออนไลน์ สามารถขับฟอสเฟตได้ดีกว่า การฟอกไตแบบธรรมดาถึง 15-20%  ทำให้ผู้ป่วยเหล่านี้ ใช้ยาจับฟอสเฟตลดลง    จึงกล่าวได้ว่า การฟอกไตแบบออนไลน์ เป็นการแก้ไข ภาวะฟอสเฟตในเลือดสูงได้อีกวิธีหนึ่ง

 เลปติน Leptin  สาร เลปติน ที่ยังคงสะสมในผู้ป่วยไตวายหลังฟอกไตแบบธรรมดา ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการเบื่ออาหารและ เกิดภาวะทุพโภชนาการ หรือ ขาดสารอาหารตามมา แต่ การฟอกไตแบบออนไลน์ ช่วยขับสาร เลปตินนี้ออกจากร่างกายได้อย่างดี ทำให้ ผู้ป่วยหลังฟอกไตแบบออนไลน์ ไม่มีอาการเบื่ออาหาร มีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่า ผู้ป่วยที่ฟอกไตแบบธรรมดา

โกลบูลิน beta2 microglobulian

ไซโตไคน์ cytokine  สารที่คอยกระตุ้นให้ร่างกายเราเกิดปฎิกริยาการอักเสบในร่างกาย ทำให้ผู้ป่วยหลังฟอกไตแบบธรรมดา ก็ยังมีอาการอ่อนเพลีย ไม่สดชื่น

นอกจาก การฟอกไตแบบออนไลน์ จะขับโปรตีนของเสียได้ดีกว่า การฟอกไตแบบธรรมดา ข้อดีด้านอื่นของการฟอกไตแบบออนไลน์ ก็ยังมีอีกมากดังนี้

แก้ไขภาวะซีดได้ดีกว่า

ผู้ป่วยไตวายที่มีภาวะซีด คงจะคุ้นเคยกับการ ฉีดยากระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง Erythropoietin  บางคน ฉีดไป ภาวะซีดก็ไม่ดีขึ้น ที่เป็นเช่นนี้ สาเหตุส่วนหนึ่งเกิดจาก ผู้ป่วยไตวายจะมี  สารที่คอยยับยั้งการทำงานของ ฮอร์โมนกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง (furanpropionic acid)   และด้วยวิธีการฟอกไตแบบธรรมดานี้ ไม่สามารถกำจัดสารเหล่านี้ได้   ในขณะที่  มีการศึกษา พบว่า การฟอกไตแบบออนไลน์  สามารถกำจัดสารยับยั้ง ฤทธิของฮอร์โมนกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง ได้ดีกว่า ซึ่งเมื่อสารตัวนี้มีในร่างกายน้อยลง     ฮอร์โมนกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดงที่ฉีดอยู่ประจำ ก็จะไม่ถูกขัดขวางการทำงาน   การกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดงก็จะดีขึ้น  ทำให้ ภาวะซีดในผู้ป่วยไตวาย  ถูกแก้ไขได้ดีขึ้น  รวมทั้งผู้ป่วยบางคนก็มีการใช้ยาฮอร์โมนกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดงลดลง 

      ความดันตก หรือเสียชีวิตขณะฟอกไตน้อยกว่า

ประโยชน์ของการฟอกไตแบบออนไลน์นอกจากจะสามารถกำจัดของเสียได้สะอาดกว่าแล้ว การฟอกไตแบบออนไลน์ยังเป็นการฟอกไตที่อ่อนโย กล่าวคือ  ตลอดเวลาที่มีการฟอกไตแบบออนไลน์  และ การดึงเลือดออกจากร่างกายไปยังเครื่องฟอกไต  ร่างกายจะถูกทดแทนด้วยสารน้ำบริสุทธิชั้นสูงทำให้ ปัญหาความดันตก หรือ เสียชีวิตขณะฟอกไต เกิดน้อยกว่า การฟอกไตแบบธรรมดา โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคหัวใจ, ผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อโรคหัวใจเช่น ผู้ป่วยเบาหวาน หรือ ผู้สูงอายุ 

ผู้ป่วยที่ฟอกไตแบบออนไลน์ จะมีภาวะแทรกซ้อนเช่น ปวดศรีษะ, ตะคริว, คลื่นไส้อาเจียน รวมทั้งอาการอ่อนเพลียหลังฟอกไต (postdialysis fatique) น้อยกว่า การฟอกไตแบบธรรมดา  

ผู้ป่วยที่ ฟอกไตแบบ ออนไลน์ แล้วจะมีอายุที่ยืนยาวกว่า การฟอกไตแบบธรรมดา

 ผลการวิจัยที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่า ผู้ป่วยไตวายที่รับการฟอกไตแบบออนไลน์ มีแนวโน้มที่จะ เกิดภาวะโรคหัวใจ เช่น โรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย หรือ เสียชีวิตจากโรคหัวใจลดลง  น้อยกว่า การฟอกไตแบบธรรมดา

  ประโยชน์ของ ฟอกไตแบบออนไลน์ มากขนาดนี้ คุณพร้อมแล้วหรือยังที่จะเปลี่ยนมา ฟอกไตแบบออนไลน์