ผู้สูงอายุ ยิ่งอายุมากขึ้น โอกาสที่จะเกิด อัมพาต ก็สูงขึ้น เรามักจะรับรู้ว่า อัมพาต ก็คือ อาการแขนขาอ่อนแรงซีกหนึ่ง แต่ คำว่า อัมพาต คือการที่หลอดเลือดในสมอง ไม่ว่าจะเป็น หลอดเลือดขนาดใหญ่ หรือ ขนาดเล็ก เมื่อเกิดการอุดตัน จนเนื้อสมองตาย ก็ คือ อัมพาต ทั้งนั้น ดังนั้น อัมพาต ใน ผู้สูงอายุ อาจจะไม่ใช่แค่ อาการ แขนขาอ่อนแรงเท่านั้น อาการหลงลืม การสูญเสียทักษะทางความคิด หรือการตัดสินใจ ที่เรียกว่า สมองเสื่อม ก็สามารถเกิดจาก อัมพาต ได้ทั้งสิ้น
การสูญเสีย ความทรงจำ เป็นเรื่องที่ น่ากลัว มากกว่า การสูญเสียแขนขาอีกนะครับ
ในบทความนี้ จะเล่าถึง วิธีการ ป้องกัน อัมพาต ใน ผู้สูงอายุ ทั้งใน ผู้ที่เคยเป็น อัมพาต ไปแล้วและ ผู้สูงอายุ ที่ยังไม่เคยเป็น อัมพาต เลย และ ที่ได้เล่าไว้ข้างต้นว่า อาการหลงลืม จาก โรคสมองเสื่อมสามารถเกิดจาก อัมพาต ได้ ดังนั้น 5เทคนิคต่อไปนี้ จึงถือได้ว่า เป็นการป้องกัน การเกิด สมองเสื่อม ใน ผู้สูงอายุ ได้อีกด้วย
6 เทคนิค ป้องกัน อัมพาต ที่ว่านั้น มีอะไรบ้าง?
1 ออกกำลังกาย
การออกกำลังกาย ไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังแบบ เคลื่อนไหวร่างกาย เช่น เดิน วิ่ง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ หรือ การออกกำลังแบบยกน้ำหนัก แนะนำว่า ควรออกกำลังกาย วันละอย่างน้อย 30 นาที ทำต่อเนื่องให้ได้ 5วันต่อสัปดาห์ การออกกำลังกายที่เพียงพอ ก็จะมีผลทำให้ หลอดเลือดในสมอง มีความเสื่อมที่ช้าลง ป้องกันการเกิดอัมพาตได้
2 หยุดบุหรี่
มีข้อมูลที่ชัดเจนแล้วว่า การหยุดบุหรี่ สามารถทำให้ ความเสี่ยงในการเกิด อัมพาต ลดลงอย่างชัดเจน แต่ ผู้สูงอายุ หลายคน ที่มีความคิดที่จะเลิกบุหรี่ อาจจะเจอกับ อุปสรรคที่เกิดจาก ความอยากบุหรี่ของตัวเอง ทำให้ไม่สามารถเลิกบุหรี่ได้ สิ่งหนึ่งที่สำคัญที่สุด ก็คือ การที่ ผู้สูงอายุ ได้รับแรงสนับสนุน กำลังใจ จาก คนในครอบครัว หรือ ผู้ดูแล สิ่งเหล่านี้มีความสำคัญมาก ในการที่ ผู้สูงอายุ จะ ประสบความสำเร็จในการ เลิกบุหรี่
3 การลดอาหาร แป้ง ของหวาน
การรับประทาน อาหารพวก แป้ง เช่น ข้าวขัดขาว, ขนมปัง, ขนมหวาน, เครื่องดื่มหวานๆ กาแฟเย็น น้ำอัดลม อาหารเหล่านี้ล้วนส่งผลให้ ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น อาหารที่รับประทานมากเกิน ก็จะถูกสะสมเป็นไขมันรอบเอว กลายเป็น อ้วนลงพุง ตามมาด้วย เบาหวาน ซึ่ง แน่นอนครับ ปัจจัยเหล่านี้ ล้วนแล้วแต่ส่งผลเสียกับหลอดเลือดในสมอง ความเสี่ยงที่จะเกิดอัมพาตก็จะตามมา การรับประทานอาหาร ในสัดส่วนของ ผัก ผลไม้ เนื้อปลา โปรตีนจากพืช เนื้อสัตว์ ไม่ติดมัน ข้าวกล้อง ที่มากขึ้น ย่อมเป็นวิธีที่ดีในการลดการเกิด อัมพาต
4 ระดับไขมันในเลือด
เวลาที่ พา ผู้สูงอายุ ไปเจาะเลือด อย่าลืม ถาม คุณหมอ เรื่องระดับ ไขมันในเลือด ซึ่ง คำว่า ไขมันในเลือด มีหลายชนิด แต่ เอาแบบง่ายๆ คอเน้นที่ ระดับไขมันในเลือด ชนิด คอเลสเตอรอล โดยเฉพาะ ไขมัน คอเลสเตอรอล ชนิด LDL-c โดย ในผู้สูงอายุ ที่เป็น อัมพาต แล้ว ก็ควรควบคุม ระดับไขมัน LDL ไม่ให้สูงกว่า 70 มก/ดล หรือ ผู้สูงอายุ ที่ยังไม่เคยเป็น อัมพาต ก็ควรคาบคุมระดับ ไขมันชนิด LDL ไม่เกิน 100มก/ดล
5 มองดู ระดับ ความดันโลหิต ที่บ้าน
สาเหตุหลักของ อัมพาต ก็คือ ความดันสูง ไม่ว่าจะเป็น โรคความดันสูงที่ต้องรักษา หรือ ความดันสูงแบบชั่วคราว หมายความว่า ผู้สูงอายุ อาจจะไม่ได้เป็นโรคความดันสูง แต่ มีปัญหา ระดับความดันที่แกว่งขึ้นลงอย่างมาก เช่น ความดันสูงมาก เวลาเครียด, เวลาอดนอน
6 การใช้ยาป้องกัน อัมพาต
ผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่ จะมียา ป้องกัน อัมพาต กัน ยา ป้องกัน อัมพาตที่ว่านี้ มี 2กลุ่ม ก็คือ ยาละลายลิ่มเลือด เช่น ยา วาร์ฟาริน และ ยาต้านเกล็ดเลือด เช่น ยา แอสไพริน ทั้ง2 ชนิด แตกต่างกัน ใช้ไม่เหมือนกัน แต่ การที่ ผู้สูงอายุ คนไหน ควรใช้ยาเหล่านี้ หรือไม่ และ ถ้าควรใช้ ผู้สูงอายุ ควรใช้ยาป้องกัน อัมพาต ชนิดไหน ทั้งนี้ การตัดสินใจใช้ยา ก็ขึ้นอยู่กับ การตัดสินใจ ของ แพทย์เป็นสำคัญ แต่ หลักการทั่วไป ยา ป้องกัน อัมพาต จะมีความสำคัญ อย่างมาก ใน ผู้สูงอายุ ที่เคย เป็น อัมพาต มาแล้ว ซึ่งก็มีทั้ง ผู้สูงอายุ ที่ใช้ยา แบบ ต้านเกล็ดเลือด และ ยาละลายลิ่มเลือด
ความสำคัญของยาทั้ง2 กลุ่มนี้ ก็คือ ความเสี่ยง ที่ ผู้สูงอายุ จะเกิด ปัญหา เลือดหยุดยาก เช่น การถ่ายดำจากแผลในกระเพาะอาหาร, เลือดออกในสมองจากการล้ม, เลือดออกขณะแปรงฟัน ดังนั้น การ ประเมินความเสี่ยง จากการได้ยา และ ผลประโยชน์ที่ได้จากการป้องกัน อัมพาต จึงต้องขึ้นอยู่ กับ แพทย์ ผู้รักษาเป็นสำคัญ
ส่วน ผู้สูงอายุ ที่ไม่เคยเป็น อัมพาต, ไม่เคย เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ ไม่ได้เป็นเบาหวาน หัวใจไม่ได้เต้นผิดปกติ แบบ AF การใช้ยา ป้องกัน อัมพาต ใน ผู้สูงอายุ กลุ่มนี้ จึงต้องมีความระมัดระวังมากขึ้น เพราะ การใช้ยาเหล่านี้ อาจจะไม่ได้ประโยชน์มากนัก แต่ ผู้สูงอายุ กลับ ต้องมารับความเสี่ยงจากยา เกิด ภาวะเลือดออกผิดปกติ
นพ.วิโรจน์ ตันติโกสุม
ชีวา บางใหญ่ นนทบุรี
ศูนย์พักฟื้นผู้ป่วย และ ผู้สูงอายุ
คลินิกกายภาพบำบัด
ศูนย์ฟอกไตประสิทธิภาพสูง และ ผ่าตัดเส้นฟอกไต
เวปไซด์ ชีวา www.chewa.co.th
เดินทางมา ชีวา https://goo.gl/maps/CgcGgE6uieUn1naM9
คุยกับเรา ชีวา https://lin.ee/k8UqBKr
โทร ได้ทุกวัน 0909250096 0969088890
ชีวา เป็นศูนย์บริการทางการแพทย์ ตั้งอยู่ใน ซอยกันตนา ใกล้ โรงพยาบาลบางใหญ่ อำเภอ บางใหญ่ นนทบุรี
การบริการประกอบไปด้วย
1 ศูนย์พักฟื้น และ ดูแลผู้สูงอายุ ทั้งแบบพักรายเดือน และ รายวัน เหมาะสำหรับ ผู้สูงอายุ หรือ ผู้ป่วยที่ต้องการการ ดูแลทางการพยาบาล, ทำกายภาพบำบัด หลังอัมพาต หรือ ผ่าตัดข้อ กระดูก, รอฟอกไตทางหลอดเลือด , ดูแลการล้างไตทางหน้าท้อง
2 ศูนย์ฟื้นฟูอัมพาตและ คลินิกกายภาพบำบัด สำหรับผู้ป่วยอัมพาต ที่ต้องการการทำกายภาพแบบเข้มข้น รายเดือน หรือ ทำกายภาพบำบัดแบบไปกลับ
3 ศูนย์ไตเทียม และ ผ่าตัดเส้นฟอกไต โดยผู้ป่วยที่ใช้สิทธิประกันสังคม หรือ บัตรทอง ไม่เสียค่าใช้จ่ายในการฟอกไต ส่วนการผ่าตัดเส้นฟอกไต โดยศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านหลอดเลือด ผู้ป่วย บัตรทอง ไม่เสียค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดเส้นฟอกไต ส่วน ผู้ป่วยสิทธิประกันสังคม สามารถเบิกค่าผ่าตัดเส้นฟอกไตได้ตามสิทธิ
4 คลินิกโรคหัวใจ ตรวจรักษาโดย อายุรแพทย์หัวใจและหลอดเลือด
Key word
ชีวา , ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ , ศูนย์ไตเทียม , ศูนย์ฟอกไต , ไตวาย , ฟอกไตไม่เสียค่าใช้จ่าย , คลินิกกายภาพบำบัด , คลินิกโรคหัวใจ , คลินิกกายภาพบำบัด , ฟอกไตทางหลอดเลือด , ล้างไตทางหน้าท้อง, ทำเส้นฟอกไต , ฟอกไตบัตรทอง, คลินิกผ่าตัดเส้นฟอกไต, อัมพาต